‘Sommige gebruikers raken uit balans en hebben niet de capaciteit om dat te herkennen’
‘Mijn baan als psycholoog in de verslavingszorg omvat veel verschillende elementen. Zo doe ik één-op-één behandeling, intakes, maar werk ik ook met groepen. Bij een intake focussen we op twee belangrijke dingen. Ten eerste wordt gekeken naar het gebruik van een persoon. Hoelang gebruikt diegene bijvoorbeeld al, en wat precies? Ten tweede probeer je te achterhalen hoe iemands leven eruitziet. Om iemand echt te helpen, wil je inschatten wat iemand heeft qua steun en structuur. In het geval van groepsbegeleiding denken mensen meteen aan de bekende Alcoholics Anonymous–groepjes, die in een cirkel bekennen dat ze alcoholist zijn. Het klinkt misschien gek, maar deze vorm van therapie, die ze de Minnesota-methodenoemen, is ontzettend effectief voor sommige mensen. Dat is omdat mensen echt uit hun eigen omgeving moeten stappen om los te breken van bepaalde patronen. Je kan het jezelf erg moeilijk maken door in contact te blijven met vrienden die nog niet de keuze hebben gemaakt om te stoppen met hetgeen waar zij verslaafd aan zijn, bijvoorbeeld drank of drugs. Met een nieuwe groep ga je dan zowaar een nieuw avontuur van ‘niet gebruiken’ aan. We doen ook groepsbehandeling volgens andere methodes zoals ‘cognitieve gedragstherapie’ en ‘Acceptance & Commitment Therapy’, waarbij er op andere manieren naar verslaving wordt gekeken. Het mooie van een groep is dat je van elkaar kan leren. Ik maak niet mee wat mijn cliënten meemaken dus kan ik tot op zekere hoogte inbeelden hoe het voor hen is, maar mede-cliënten weten vaak heel goed hoe de ander zich voelt.
De meeste mensen die zich aanmelden bij de kliniek waar ik werk, komen omdat ze een probleem met alcohol hebben. Op de tweede plek staat cannabis en daarna pas een harddrug, namelijk coke. Sommigen hebben het echt heel bont gemaakt, maar er zijn ook een hoop mensen die zich aanmelden omdat ze vinden dat het de verkeerde kant op gaat met hun gebruik maar het ze zelf niet goed lukt om daar verandering in te brengen. Ik vind het raar als mensen zeggen dat drugs op zichzelf slecht zijn. Daar geloof ik niet in. Zelf heb ik ook periodes gehad waarin ik gebruikte, zoals tijdens mijn studententijd in Groningen, toen ik soms wel vier keer per week ging stappen en alcohol drinken de norm was. Ook festivals vond ik geweldig om naartoe te gaan. Toch betekent dat niet perse dat je daardoor problematisch gaat gebruiken. Iemand die recreatief gebruikt, begrijpt dat als ze bijvoorbeeld in de zomer merken dat ze wat meer down zijn, dat kan liggen aan het feit dat ze meer gebruiken omdat het het festivalseizoen is. Door veelvuldig gebruik van XTC of coke, maar ook alcohol, kun je de dagen daarna depressieve gevoelens hebben. Bij mensen die een verslaving ontwikkelen werkt dat herkenningsproces niet zo. Je ziet bij mensen met een verslaving dat zij vaak niet goed met hun emoties overweg kunnen. Meestal hebben ze tijdens een moeilijke jeugd gehad of iets heftigs meegemaakt, iets wat ze niet goed hebben kunnen verwerken. Op een gegeven moment merken ze dan dat het nemen van pilletje, een drankje of een snuif, helpt om dat nare gevoel te vergeten. In eerste instantie werkt dat ook wel, maar op een gegeven moment raken ze uit balans en werkt het averechts waardoor ze zich nog slechter gaan voelen. Als je dat niet op tijd herkent dan neemt je gebruik toe en kan je in de problemen komen. Je gebruik kan er zo insluipen en veel schade veroorzaken, zowel voor je lichaam als voor je omgeving. Het draait bij verslaving dus niet zozeer om het middel zelf, maar meer de interactie tussen het middel, de persoon en de omgeving van deze persoon..
Ik vind het dan ook één van de mooiste aspecten van mijn werk om hen weer te helpen het leven op de rails te krijgen. Veel mensen melden zich aan omdat hun leven letterlijk in puin ligt. Ze hebben door het drugsgebruik hoge kosten gemaakt, of hebben problemen met werk of hun partner en familie. De clichés kloppen wat dat betreft wel, als wordt gezegd dat mensen in gebruik an sich geen leuke mensen zijn. Dat zegt niet zozeer iets over de persoon, maar eerder iets over de situatie waarin ze verkeren. Als je dan stopt met gebruiken moet je de gemaakt schade zien te repareren, denk aan weer het vertrouwen winnen van je geliefden. Dat kan een grote uitdaging zijn. Het leuke aan mijn baan is dat ik mee kan kijken wat werkt voor deze mensen. Ik ga met ze op onderzoek, als het ware, en kijk naar wat de mogelijkheden zijn voor een nieuwe start. Samen gaan we proberen te leren omgaan met moeilijkheden en emoties die wellicht hebben bijgedragen aan het ontstaan van een verslaving. Het is mooi om te zien als iemand aan het eind van een traject weer een baan heeft, of een relatie heeft weten te herstellen. Iemand is dan weer terug in de maatschappij. Ik blijf me verbazen over hoe veerkrachtig mensen zijn, als ik zie hoe mensen kunnen groeien wanneer ze besluiten dat ze hun leven een andere kant op willen bewegen. Dat zorgt ervoor dat ik met plezier naar werk ga!’
